భావం సౌజన్యం : డా. Umadevi Prasadarao Jandhyala

చిత్రాలు : Pvr Murty

సహకారం : శ్రీమతి Ponnada Lakshmi

ముద్దు గారీ జూడరమ్మ మోహన మురారి వీడె

మద్దులు విరిచిన మా మాధవుడు

చల్ల లమ్మ నేరిచినజాణ గొల్లెతల కెల్ల

వల్లెతాడు మా చిన్న వాసుదేవుడు

మొల్లపు గోపికల మోవిపండులకు నెల్ల

కొల్లకాడు గదమ్మ మా గోల గోవిందుడు

మందడిసానుల కమ్మని మోముదమ్ములకు

చెందినతుమ్మిదవో మా శ్రీకృష్ణుడు

చంద మైన దొడ్డీవారి సతులవయసులకు

విందువంటివా డమ్మ మా విఠ్ఠలుడు

హత్తిన రేపల్లెలోని అంగనామణుల కెల్ల

పొత్తుల సూత్రము మా బుద్ధుల హరి

మత్తిలి వ్రేతెల నిండుమనసుల కెల్లాను

చిత్తజునివంటి వాడు శ్రీ వేంకటేశుడు

ప్రార్థన

శా. శ్రీలక్ష్మీధవ! వాసుదేవ!వరరాజీవాక్ష! పద్మాసన!

వ్యాళాధీశ్వర!శర్వషణ్ముఖ శుకాద్యస్తోత్రసత్పాత్ర! గో

పాలానీకముఖాబ్జభాస్కర!కృపాపాథోది! నన్ గావు, మూ

ర్ధాలంకార మయూరపించధర!కృష్ణా! దేవకీనందనా!

ఓం నమో వేంకటేశాయ

ఈ వారం మనం విశ్లేషించుకో బోయే అన్నమయ్య కీర్తన ……

“ముద్దు గారీ చూడరమ్మా మోహన మురారి వీడే” ఈ కీర్తన చూడటానికి చాలా సులభమైన పదాలతో ఉన్నట్లే కనబడుతుంది. చాలా పదాలు వాడుకలో లేనివి, చాలా అంతరార్థం కలవీ. నాకు తెలిసినంత వరకూ ప్రయత్నిస్తాను।

పల్లవి

‘ముద్దు గారీ జూడరమ్మ మోహనా మురారి వీడె

మద్దులు విరిచిన మా మాధవుడు’

‘ముద్దుకారిపోయే ఆ మోహన మురారిని చూడండమ్మా!

ముద్దులొలికే పసి బాలుడు ఆ రోలు నెట్లా లాగాడు? ఆ మద్దిచెట్ల నెట్లా విరిచాడు మా మాధవుడు?… అంటూ మాధవుడని తనకు సొంతం చేసుకొని గర్వపడిపోతూ చెబుతున్నాడు.

ఇక మొదటి చరణంలో ….

‘చల్ల లమ్మ నేరిచినజాణ గొల్లెతల కెల్ల

వల్లెతాడు మా చిన్న వాసుదేవుడు

మొల్లపు గోపికల మోవిపండులకు నెల్ల

కొల్లకాడు గదమ్మ మా గోల గోవిందుడు’ అంటాడు!

*చల్లలమ్మ నేర్చిన జాణలట గోపెమ్మలు. చల్ల అమ్ముడు పోవాలంటే ఎంత మాటకారితనం ఉండాలి … అందులోనూ పాడి పుష్కలంగా ఉన్న ఆ కాలంలో మజ్జిగమ్మడమంటే మాటలా!

ఆ మాటలు నేర్చిన జాణలకు ప్రేమ పాశం వేసినవాడు ఈ చిన్న వాసుదేవుడు। ఎలా వేసాడు పాశం? తన మోహన రూపంతో , తన చిలిపి పనులతో …।

వాళ్ళంతా (మొల్లపు)అతిశయం గల గోపికలు! అయితేనేం దొండ పళ్ళవంటి వాళ్ళ పెదవుల మధువులను కొల్లగొట్టిన వాడు. ఈ మాట చెబుతూ గోల గోవిందుడు అంటూ బాగా సరిపోయే విశేషణం తగిలించాడు అన్నమయ్య!

మందడిసానుల కమ్మని మోముదమ్ములకు

చెందినతుమ్మిదవో మా శ్రీకృష్ణుడు

చంద మైన దొడ్డీవారి సతులవయసులకు

విందువంటివా డమ్మ మా విఠ్ఠలుడు

*మందడి సానులంటే గొల్లభామలు. వాళ్ళ ముఖాలు పద్మాలలాగా ఉన్నాయి। ఆ ముఖపద్మాల మీద వాలే తుమ్మెద శ్రీకృష్ణుడు । వాళ్ళంతా పద్దతిగల గోపాలకుల భార్యలు। అంటే అందమైన పసి పిల్లలను ముద్దాడే వయసేగదా! ముద్దులొలికే కన్నయ్య వాళ్ళ కళ్ళకు విందు! ఇక్కడా అంతే మా విఠలుడు అంటాడు. భక్తుడిగా భగవంతునితో చనువు సంపాదించుకున్న అన్నమయ్య కనబడతాడీ కీర్తనలో!

హత్తిన రేపల్లెలోని అంగనామణుల కెల్ల

పొత్తుల సూత్రము మా బుద్ధుల హరి

మత్తిలి వ్రేతెల నిండుమనసుల కెల్లాను

చిత్తజునివంటి వాడు శ్రీ వేంకటేశుడు

*ఆ మోహనాకారుని హత్తుకున్న గోపకాంతలకు చెలిమి బంధం( friend ship band) అదే పొత్తుల సూత్రం ఎవరంటే మా కొంటెబుద్ధుల హరే!

ఆ ముగ్ధమనోహర సౌందర్యాన్ని త్రాగిన గోపికలు మత్తిల్లి ఉన్నారు. భక్తి పారవశ్యమూ మత్తేగదా! అది నిండు మనసు గలవారికే సాధ్యం! అటువంటి మనసుగల వారికందరికీ మన్మధుని వంటి వాడు శ్రీ వేంకటేశుడు! కామమంటే కోరిక! కాముడు భగవంతుని భక్తుని ఏకం చేయగల వాడు. కోరిక ఏదైనా చిత్తమునందే పుడుతుంది. అందుకే తనవైపు ఆకర్షించుకునే చిత్తజుడే నాటి గోవిందుడు ….. నేటి వేంకట పతి

*పదాలకు అర్థాలు

~~~~~~~~~

వల్లెత్రాడు- పాశము

మొల్లపు -అతిశయముగల

కొల్లకాడు- కొల్లగొట్టు వాడు

మందడి సానులు- గొల్లభామలు

మోము దమ్ములు- వదనారవిందములు

దొడ్డివారి- గొల్లవారి

పొత్తుల సూత్రము- స్నేహ బంధం

వ్రేతెలు- గోపికలు

చిత్తజుడు- మన్మధుడు

~~~~~~

చివరగా కీర్తన సారం నాకందపద్యాలలో ……

కం॥

ముద్దులొలుకు పసితనమున

మద్దులనేగూల్చి నట్టి మాధవుడతడే

ముద్దియల మోము దమ్ములఁ

దద్దయు భ్రమరంబువోలెఁదమితో వ్రాలున్!

కం॥

ఎంతటి పుణ్యము వారిది

అంతటి శ్రీకాంతునట్లు హత్తుకుపోరే!

కంతుండైమది దోచెను

వింతల గోవిందుడతడు వ్రేతల మధ్యన్ !

స్వస్తి

సంగీత దర్శకుడు "ఎస్. ఎన్. త్రిపాఠి" - Composer S. N. Tripathi

 అద్భుత సంగీత దర్శకుడు, బహుముఖ ప్రజ్ఞాశాలి ఎస్. ఎన్. త్రిపాఠి

(1913-1988) (pencil sketch)

బ్రిటిష్ పరిపాలన అనంతంరం మొట్టమొదటి సారిగా "జై హింద్" అంటూ తొలిసారిగా ఓ పాట స్వరపరిచిన ఘనత స్వంతం చేసుకున్న ప్రఖ్యాత సంగీత దర్శకుడు S. N. Tripathi. వీరు బహుముఖ ప్రజ్ఞాశాలి.

వీరి స్వీయ దర్శకత్వం, సంగీత దర్శకత్వం కూడా వహించి నిర్మించిన చిత్రం "రాణీ రూప్మతి" అద్భుత విజయం సాధించింది. ఈ చిత్రంలో వీరు స్వరపరచిన 'ఆ లౌట్ కె ఆజా మెరే మీత్' ఓ సంచలన హిట్. ఇప్పటికీ ఈ పాట వివిధభారతి వంటి రేడియో కార్యక్రమాల్లో వినిపిస్తూనే ఉంటుంది. ఈ పాట ముకేష్, లతా మంగేష్కర్ వేరువేరుగా పాడినా ముకేష్ పాడిన పాట ఎక్కువ ప్రజాదరణ పొందింది. వీరు ఎక్కువగా పౌరాణిక, చారిత్రాత్మక చిత్రాలకు సంగీతం సమకూర్చారు.

S. N. Tripathi also known as Shri Nath Tripathi (14 March 1913 – 28 March 1988) was an Indian composer, whose active years were from the 1930s to the 1980s. Tripathi's multi-faceted work range included being a composer, writer, actor, and director of films. His debut film as an independent composer was Chandan (1942). He was the first composer to make use of the slogan "Jai Hind (Victory to India) in a song in films, during the end of the British Raj.

"సుందరదాసు' ఎమ్. ఎస్. రామారావు - MS Ramarao (Pencil sketch)

 

ఎమ్. ఎస్. రామారావు (Pencil sketch)

వీరు పేరు చెప్పుకోగానే గుర్తుకొచ్చేవి వీరు అద్భుతంగా గానం చేసిన, తెలుగునాట విశేషంగా ప్రాచుర్యం చెందిన 'హనుమాన్ చాలీసా', 'సుందరకాండ".

ఎమ్మెస్ రామారావు 1921 మార్చి 7 న గుంటూరు జిల్లా అమృతలూరు మండలానికి చెందిన మోపర్రు గ్రామంలో జన్మించారు.

అడవి బాపిరాజు గారి ప్రోత్సాహంతో చలన చిత్ర రంగంలో ప్రవేశించి 1944 లో ప్రఖ్యాత సినీ దర్శక నిర్మాత వై.వి.రావు తన తహసీల్దార్ చిత్రంలో మొదటి సారిగా ఈ రేయి నన్నొల్ల నేరవా రాజా అనే ఎంకి పాట పాడించారు. ఆ చిత్రంలో నాయక పాత్ర ధరించిన సి.హెచ్. నారాయణరావుకు ఇది గాత్రదానం. తెలుగు చలన చిత్ర చరిత్రలో ఇది మొట్ట మొదటి నేపథ్య గానం గా చెప్పుకుంటుంటారు. తరువాత ఈయన దీక్ష, ద్రోహి, మొదటిరాత్రి, పాండురంగ మహత్యం, నా యిల్లు, సీతారామ కల్యాణము, శ్రీరామాంజనేయ యుద్ధము మొదలైన సినిమాలలో పాడారు.

ప్రఖ్యాత హిందీ చిత్ర సంగీత దర్శకులు ఓ.పీ.నయ్యర్ సంగీత సారధ్యంలో 'నీరాజనం' చిత్రంలో "ఈ విశాల ప్రశాంత ఏకాంత సౌధములో నిదురించు జహాపనా" పాట అద్భుతంగా పాడారు.

1963 సంవత్సరాంతంలో కొన్ని కారణాల వల్ల మద్రాసు వదిలి రాజమండ్రి చేరుకుని 1974వరకు అక్కడే నివసించారు. అక్కడ నవభారతి గురుకులంలో పది సంవత్సరాలు ఉద్యోగం చేసారు. 1970 లో పెద్ద కుమారుడు బాబూరావు భారతీయ వాయుసేన ఇండియన్ ఏర్ ఫోర్స్(IAF)లో పైలట్ ఆఫీసరుగా నియమితుడైనారు. 1971లో పాకిస్థానుతో జరిగిన యుద్ధ కాలంలో అతని ఆచూకీ తెలియ లేదు. తల్లి తండ్రులిద్దరూ భయం చెంది కుమారుని క్షేమం కోసం వాయు కుమారుడైన హనుమంతుని ఆరాధించడం మొదలు పెట్టారు. తర్వాత కొంత కాలానికి అబ్బాయి క్షేమంగా ఇల్లు చేరడంతో శ్రీ హనుమానుడే వారి ఇష్ట దైవమైనాడు. ఆయన హనుమాన్ చాలీసా, సుందరకాండ వ్రాయడానికి అదే ప్రేరణ.

వీరు ఆర్దిక ఇబ్బందుల్లో ఉన్నప్పుడు ప్రఖ్యాత పాత్రికేయుడు శ్రీ గుడుపూడి శ్రీహరి వీరిని అనేకరకాలుగా ఆదుకోవడమే కాకుండా వీరి 'హనుమాన్ చాలీసా' 'సుందరకాండ' ప్రాచుర్యానికి చాలా సహకారం అందించారట. ఈ విషయం శ్రీహరి గారు ఓ టీవీ interview లో చెప్పారు. ఈ క్రింది లింక్ క్లిక్ చేసి ఆ విషయాలు తెలుసుకోగలరు.

https://www.bing.com/videos/search?q=gudipudi+srihari+on+ms+ramarao&docid=608030213791357781&mid=529E5A83D1ADEED81F19529E5A83D1ADEED81F19&view=detail&FORM=VIRE

1972 నుండి 74 వరకు తులసీదాసు హనుమాన్ చాలీసాను హిందీ నుంచి తెలుగులోనికి అనువదించారు, తన పేరుతో అవినాభావ సంబంధమేర్పడ్డ సుందరకాండ గేయరచన చేశాడు. 1975 నుంచి హైదరాబాదులోని చిక్కడపల్లిలో నివసించారు. రామారావుకు 1977 సంవత్సరంలో సుందరదాసు అనే బిరుదాన్ని ఇచ్చారు. ఈయన ఏప్రిల్ 20, 1992న హైదరాబాదులో సహజ కారణాల వల్ల మరణించారు.

September-October 'తెలుగుతల్లి కెనడా' పత్రికలో 'మూర్తిమంతమాయె' శీర్షికలో నేను చిత్రీకరించిన ఈ ఎమ్.ఎస్. రామారావు గారి చిత్రాన్ని ప్రచురించిన పత్రిక యాజమాన్యానికి నా ధన్యవాదాలు.

"పరమాత్ముడైన హరి పట్టపురాణివి నీవు"- అన్నమయ్య కీర్తన

 

"పరమాత్ముడైన హరి పట్టపురాణివి నీవు"- అన్నమయ్య కీర్తన

కీర్తన విశ్లేషణ సౌజన్యం : డా. Umadevi Prasadarao Jandhyala

చిత్రాలు : Pvr Murty (పొన్నాడ మూర్తి)

సహకారం : Ponnada Lakshmi

ప|| పరమాత్ముడైన హరి పట్టపురాణివి నీవు | ధరమము విచారించ తగునీకు అమ్మ ||

చ|| కమలజుగన్న తల్లివి కామునిగన్న తల్లి |

అమరులగన్న తల్లి ఆదిమ లక్ష్మి |

విమలపు నీపతికి విన్నపము జేసి మమ్ము |

నెమకి ఏలితి దయ నీకే తగునమ్మ ||

చ|| కామధేను తోబుట్టుగ కల్పకము తోబుట్టుగ |

దోమటి చల్లిన చంద్రు తోబుట్టుగ |

నీమగని పంపునను నిజసిరులిచ్చితివి |

నేమపు వితరణము నీకే తగునమ్మ ||

చ|| పాలజలధి కన్యవు పద్మాసినివి నీవు |

పాలపండే శ్రీవేంకటపతి దేవివి |

ఏలిన యితని బంట్లకు యిహపరాలిచ్చి మా |

పాల గలిగితివి సంబంధము మేలమ్మ ||

ప్రార్థన :

ఉ॥రాముని చేయిబట్టియిల రక్షణ సేసెడి తల్లిజానకీ

నీమము తోడగొల్చెదము నీపదయుగ్మము భక్తిమీరగన్

తామసు డైనరావణు మదంబును గూల్చిన మీరునేడిలన్

క్షేమము గూర్చి సజ్జనుల చింతలు బాపగ గొల్తుమమ్మరో!

విజయదశమిని శ్రీరామచంద్రుడు రావణాసురునిపై సాధించిన విజయం గా జరుపుకుంటారు. లక్ష్మీ దేవే భూమిజ అయిన జానకిగా జన్మించి రావణ సంహారంలో తన పతికి తోడుగా నిలిచింది. అందు వలన లక్ష్మీ దేవిని వేంకటపతిగా కలియుగమున వెలసిన హరికి తన మొరవినిపించమని వేడుకునే అన్నమయ్య కీర్తన ఈ రోజు గుర్తు చేసుకుందాం.

*కీర్తన సారాంశం

అయ్యవారు ఆలకించకపోతే అమ్మవారితో “ననుబ్రోవమనీ చెప్పవే సీతమ్మతల్లీ”అని రామదాసు మొరలిడినట్లే ఇక్కడ అన్నమయ్య కూడా “అమ్మా నీపతితో కాస్త మాగురించి చెప్పవమ్మా” అంటున్నాడు ఈకీర్తనలో.

మనకు ఇళ్ళలో కూడా పిల్లలు తమకు కావల్సినవి అమ్మకు చెప్పి “నాన్నకు నువ్వు చెప్పమ్మా”అనడం మామూలే.

“అమ్మా ఆ పరమాత్మకు ప్రియసతివి. పైగా పట్టపురాణివి. ( మిగిలిన సతులకన్నా పట్టపురాణికి భర్త కు చెప్పే చనువు , ధైర్యం ఎక్కువ). మేం అడిగేది న్యాయమైనదేననీ, ధర్మవిరుద్ధం కాదనీ నీకూ తెలుసు.”అంటూ ఆమె ధర్మనిరతిని ప్రస్తావించి కొంచెం దగ్గరగా జరిగాడు పిల్లాడిలా అన్నమయ్య!

అమ్మైతే మాత్రం పొగడ్తలకు పొంగిపోదా ఏమిటి? చూడండి ఎలా తల్లిని తన మాటలతో మెప్పిస్తున్నాడో…

“ సృష్టికర్త బ్రహ్మకు, సృష్టికార్యానికి నడుంబిగించే మన్మధుడికీ కన్నతల్లివి! ఆదిలక్ష్మివి. ఆ దేవతలే నిన్ను తల్లివని మ్రొక్కుతుంటారు. నా విన్నపం నీ పతికి చేరవేయవమ్మా! ఆయన నిర్మలమైన మనస్సు కలవాడు। కోపిష్టి కాడు. నీ మాటలు వింటాడు. మా విన్నపాలు చెప్పి మమ్మల్ని ఏలగల దయ నీకే ఉన్నది. నీవన్నీ పరిశీలించగల ప్రజ్ఞామతివి!”

ఏ స్త్రీ అయినా ఆమె తోడబుట్టిన వాళ్ళను పొగిడితే , పుట్టింటిని మెచ్చుకుంటే సులభంగా ప్రసన్నమై పోతుంది. ఈ కిటుకు తెలిసిన అన్నమయ్య ఇలా అంటున్నాడు-“కోరిన కోరికలు తీర్చే కామధేనువూ, కల్పవృక్షమూ తోబుట్టువులుగాగల నీలో కూడా కోరికలు తీర్చే గుణం ఉంటుంది. మీరంతా సహజన్ములుకదా తల్లీ ।

తల్లీ నీవు పాలకడలిలో పుట్టావు. పద్మంలో ఆసీను రాలవైనావు…”

(ఇలా అనడంలో చుట్టూ ఉన్న వాతావరణ ప్రభావం మనగుణగణాల మీద ఉంటుంది గనక నీ మనసూ పాలవలె స్వచ్ఛమైనది,పూవువలె సుకుమారమైనది గా ఉంటుందని సూచన.)

నీ పతిదేవుడు పవళించేదీ పాలపైననే కదా. ఆ పాలకడలిలోనే ఉండే మీదంపతులు మా పాలిట వరప్రదాతలు! ఇహ పరాలను మీ సేవచేసుకునే భక్తులకు ప్రసాదించే మీతో మా సంబంధం విడదీయలేనిది”.

మరో పద్య కుసుమం ఆ జగన్మాతకు అర్పించి స్వస్తి పలుకుదాం.

ఉ॥

కౌస్తుభ హారియైన హరికౌగిలి జేరి ముదంబునొందుచున్

నిస్తుల పాలనన్ జరుపు నేర్పును గల్గిన నిత్యపూజితా

స్వస్తుల మౌదుమమ్మతవ సంస్తుతి సేయగ భక్తియుక్తులన్

కస్తిని బెట్టగా వలదు కామిత దాయిని నిన్ను వేడెదన్

~~~~~

డా. ఉమాదేవి జంధ్యాల

Peketi Sivaram - పేకేటి శివరామ్ - బహుముఖ ప్రజ్ఞాశాలి

 

పేకేటి శివరాం -  My pencil sketch

ఈయన అక్టోబరు 8, 1918 తేదీన పశ్చిమ గోదావరి జిల్లా పేకేరు గ్రామంలో జన్మించాడు. 1937లో మద్రాస్ వెళ్లి కొంతకాలం కెమెరా డిపార్ట్‌మెంటులో, 1945లో హెచ్‌ఎంవి గ్రామ్‌ఫోన్ రికార్డు సంస్థలో ఇన్‌ఛార్జిగా పనిచేశాడు. ఆ సమయంలో ఘంటసాలతో లలిత గీతాలు పాడించి ప్రైవేట్ రికార్డు చేశాడు. శ్రమజీవి అనే పత్రికకు కొంతకాలం ఆపద్ధర్మ సంపాదకుడిగా పనిచేశాడు. చిత్ర అనే సినిమా పత్రిక భాద్యతలు నిర్వహించాడు. బెంగళూరు నుండి వెలువడే సినిమా ఫ్లేమ్‌ అనే పత్రికకు మద్రాసు ప్రతినిధిగా పనిచేశాడు. భగవాన్ పేరుతో పద్దెనిమిది డిటెక్టివ్ నవలలు వ్రాశాడు. 

ప్రతిభా, వినోద నిర్మాణ సంస్థల్లో ప్రొడక్షన్ వ్యవహారాలు నిర్వహించే రోజుల్లో ‘శాంతి’ (1952) చిత్రంలో నటి సావిత్రి సరసన హాస్య నటుడిగా చిత్రరంగంలో ప్రవేశించి, 1953లో దేవదాసులో భగవాన్ పాత్రతో ప్రత్యేక గుర్తింపు సాధించాడు. అప్పటినుంచి తెలుగు, తమిళ, కన్నడ చిత్రాల్లో హాస్య నటునిగా, క్యారెక్టర్ ఆర్టిస్టుగా 100కు పైగా చిత్రాల్లో నటించాడు. మద్రాసులో ఒకవిందులో మిత్రునితో సాగించిన సినీరంగం, నిర్మాణ కార్యక్రమాల విశే్లషణ వీరిని కన్నడ చిత్ర రంగానికి దర్శకునిగా, ‘చక్రతీర్థ’ కన్నడ నవల చిత్రరూపానికి సారథిని చేసింది. ఆ చిత్రానికి కేంద్ర ప్రభుత్వ అవార్డులు లభించాయి. తరువాత ఇతడు 1971 కన్నడంలో రూపొందించిన ‘కుల గౌరవం’ చిత్రం (రాజ్‌కుమార్, భారతి, జయంతిలతో), దాన్ని తెలుగులో యన్‌టిఆర్‌తో 1972లో నిర్మించిన కులగౌరవం చిత్రానికి ఇతడే దర్శకుడు కావటం విశేషం. శ్రీదేవి కంబైన్స్ 1968లో నిర్మించిన చుట్టరికాలు తరువాత, 1969లో అదే సంస్థ నిర్మించిన ‘భలే అబ్బాయిలు’కు దర్శకత్వం వహించాడు

ఇతనికి నలుగురు కుమారులు, నలుగురు కుమార్తెలు. కళా దర్శకుడు పేకేటి రంగా వీరి కుమారుడే. తమిళ నటుడు ప్రశాంత్ ఇతని మనుమడు.

డిసెంబర్ 30, 2006 న పేకేటి స్వరస్తులయ్యారు.

(సౌజన్యం : వికీపీడియా)

అమరగాయకుడు ఘంటసాలని తెలుగు పరిచయం చేసిన ఘనత పేకేటి శివరాం గారిదే. వివరాలు ఇవిగో చదవండి.

బెంగుళూరు సినీ పత్రికకు పనిచేస్తున్నప్పుడే పేకేటికి ‘హిస్ మాస్టర్స్ వాయిస్’ (హెచ్.ఎం.వి) గ్రామఫోను సంస్థలో తెలుగు విభాగం ఆర్కెస్ట్రా ఇన్ చార్జి గా ఉద్యోగం వచ్చింది. కష్టించే తత్వంగలవాడు కావడంతో పేకేటికి అందులో మంచి ఆదరణ లభించింది. అప్పట్లో అమరగాయకుడు ఘంటసాల సినిమాలలో పాటలు పాడేందుకు మద్రాసు వచ్చి ప్రయత్నాలు మొదలుపెట్టారు. సినిమా పాటల రికార్డింగు కోసం ఆరోజుల్లో హెచ్.ఎం.వి వారే తమ ఆర్కెస్ట్రా బృందాలను పంపుతుండేవారు. 1944లో ఘంటసాల సినిమాలో పాటలు పాడాలని మద్రాసు వచ్చి ప్రతిభా పిక్చర్స్ సంస్థ అధిపతి ఘంటసాల బలరామయ్య వద్ద చేరి ‘సీతారామజననం’ చిత్రంలో వేషాలు వేసేందుకు నెలజీతం మీద కుదురుకొని హెచ్.ఎం.వి లో రికార్డులు పాడాలని ప్రయత్నాలు సాగించారు. కానీ, లంకా కామేశ్వరరావు అనే అధికారి అతనికి ఆడిషన్ చేసి గొంతు మైకుకు పనికిరాదని పంపేయడం జరిగింది. కానీ ఆ కంఠం పేకేటికి నచ్చింది. ఘంటసాల కంఠాన్ని తిరస్కరించిన కామేశ్వరరావు సెలవులో వున్నప్పుడు పేకేటి ఘంటసాలను పిలిపించి “నగుమోమునకు నిశానాథ బింబము” అనే చాటు పద్యాన్ని, రతన్ రావు రచించిన “గాలిలో నాబ్రతుకు తేలిపోయినదోయి” అనే పాటను పాడించి రికార్డు చేసి విడుదల చేశారు. శివరాం అంచనాను నిజంచేస్తూ ఆ రికార్డు బాగా అమ్ముడుపోయింది. తన ప్రతిభను గుర్తించిన పేకేటికి ఘంటసాల ఎప్పుడూ కృతఙ్ఞతలు తెలియజేస్తూ వుండేవారు. పేకేటి మద్రాసు వదలి కొంతకాలం ఢిల్లీ ఫిలిం డెవలప్మెంట్ కార్పోరేషన్ లో కూడా పనిచేశారు. పండిత జవహర్లాల్ నెహ్రూ పాల్గొన్న రాజకీయ ప్రసంగాలను చిత్రీకరించే అవకాశం పేకేటికి దొరకడం ఆయన చేసుకున్న అదృష్టం!

వీరి గురించి మరిన్ని వివరాలు ఈ క్రింది లింక్  క్లిక్ చేసి చదవగలరు.

https://web.archive.org/web/20200611074711/https://www.sitara.net/cine-margadarsakulu/tollywood/peketi-sivaram/15410

హాస్య, character నటుడు ఆసిత్ సేన్ (Asit Sen)

 (Pencil sketch drawn by me)

మీలో చాలామంది హృషికేశ్ ముఖర్జీ క్లాసిక్ చిత్రం “ఆనంద్’ చూసే ఉంటారు. ఇందులో ఓ అద్భుతమైన  పాత్రను ప్రవేశపెట్టారు “హృషి దా”

“ఫిర్ ఏక్ నయీ కాంప్లికేషన్ షురూ హోగయీ” అంటూ తరచూ డాక్టర్ దగ్గరకి వచ్చి ఆయన బుర్ర తింటూఉంటాడు ఓ కారెక్టర్. తక్కువ మందులు రాస్తే నచ్చుకోడు. మందులు అవసరం లేని చిన్న చిన్న సమస్యలకి కూడా డాక్టర్ దగ్గరకి వచ్చి అదేదో కానిరోగం అని, పెద్ద చిట్టా మందులు రాస్తే కాని సంతృప్తి చెందడు. అతని దృష్టిలో ఆ డాక్టర్ ఓ చేతకానివాడు.  ఇటువంటి  వ్యక్తుల్ని నిజ జీవితంలో చూస్తూ ఉంటాం. అటువంటి అద్భుతమైన పాత్రని “హృషీ దా” సృష్టిస్తే చిత్రంలో ఉన్న నటుడు “అసిత్ సేన్’ అంతే అద్భుతంగా ఆ పాత్రని పోషించాడు.

అసిత్ సేన్ సినిమాల్లోకి రాకముందు ఓ Still photographer. Uttar Pradesh రాష్ట్రంలో గోరఖ్పూర్ లో జన్మించాడు. వీరికి నాటకాలంటే చాలా ఇష్టం. ప్రఖ్యాత దర్శకుడు బిమల్ రాయ్ ఓ సారి వీరి నాటక ప్రదర్శన చూశాడు. వీరి నటన నచ్చుకుని తన Asstt. Director గా తీసుకున్నాడు.  “పరివార్” “అపరాధీ కౌన్” దర్శకత్వం వహించాడు. కాని నటనపట్ల ఎక్కువ ఆసక్తి కారణంగా అప్పట్నించీ సుమారుగా రెండువందల సినిమాల్లో చిన్న చిన్న హాస్య పాత్రల్లో నటించాడు. కొంచెం ఊబ శరీరం కాని ప్రత్యేకమైన  సన్నని గొంతు తో చాలా సహజ ధోరణి లో  dialogues చెప్పే తీరు జనాల్ని బాగా ఆకర్షించింది.

ఎవ్బ్వరిలో మెచ్చదగవు ఇద్దరిలో రామరామ - అన్నమయ్య కీర్తన

 వారం వారం అన్నమయ్య

(ఈ వారం అన్నమయ్య కీర్తన, భావం : డా. Umadevi Prasadarao Jandhyala, చిత్రం : Pvr Murty)

ఎవ్వరి మెచ్చదగవు యిద్దరిలో రామరామ

రవ్వగా సురలు విచారము సేసేరిందుకే

దశరథు యజ్ఞములో తగ నీవు జనియింప

దశకంఠు మేన బుట్టె దావాగ్ని

వశమైన శాంతితో వర్ణనకెక్కితి నీవు

దశకంఠు డంటి(ది?) నట్టిధర్మ మందె సమసె

నెఱిదొల్లి సీతకుగా నీవు విల్లెత్తగాను

చెఱకు విల్లెత్తె నీపె జేరి మరుడు

విఱిగె నీవెత్తినట్టి విల్లయితే నెంతైన

విఱుగ కాతనివిల్లు వెసఁ బెండ్లి సేసేను

శ్రీవేంకటాద్రిమీదఁ జేరి యెక్కితివి నీవు

ఆవెలది నీవుర మట్టె యెక్కెను

దేవుడవై ఇందరిలోన తిరుగాడుదువు గాని

నోవల నాకైతే (ఆకె + ఐతే) నీపై వున్నచోనే వున్నది

ఈ వారం అన్నమయ్య కీర్తన విశ్లేషణ :

నమో వేంకటేశాయ

ఉ॥ రామ! విశాలవిక్రమ పరాజిత భార్గవరామ! సద్గుణ

స్తోమ ! పరాంగనా విముఖ సువ్రత కామ! వినీలనీరద శ్యామ !

కకుత్థ్స వంశ కలశాంబుధిసోమ ! సురారిదోర్బలో

ద్దామ విరామ ! భద్రగిరి దాశరథీ ! కరుణాపయోనిధీ !

(కంచెర్ల గోపన్న గారి దాశరథీ శతకం లోని పద్యం )

ఇప్పుడు అన్నమాచార్యులవారి ‘ఎవ్వరి మెచ్చదగవు యిద్దరిలో రామరామ రవ్వగా సురలు విచారము సేసేరిందుకే’ అనే కీర్తన గురించి మాట్లాడు కుందాం.

దేవతలంతా ఈ ఇద్దరిలో ఎవరిని మెచ్చుకోవడం న్యాయం … అని నాయక , ప్రతినాయకుల గురించి రవ్వగా అంటే గొడవగా మాట్లాడుకుంటున్నారు. దానికి ఈ పాటలో మొదటి చరణంలో తన తీర్పును చెబుతున్నాడు అన్నమయ్య !

“రామా! నీవు దశరథుని పుత్రకామేష్టి యజ్ఞంలో జన్మించిన అవతారమూర్తివి! కారణ జన్ముడవు. నీవిక్కడ జన్మించగానే అక్కడ దశకంఠుడి శరీరంలో దావాగ్ని పుట్టింది. దేనికీ చలించని శాంతమూర్తివి. అందుకు నీవు అనుసరించిన ధర్మమే కారణం. నీశాంతమే నిన్ను యుగయుగాలకు ఆరాధ్యుని చేసింది. రావణుడు అందిపుచ్చుకున్న అసుర లక్షణం వాని వినాశనానికే కారణమైంది. నిస్సందేహంగా నీవే శ్రేష్ఠుడవు”

అన్నాడు అన్నమయ్య రామరావణుల గుణశీలాలను పరిశీలిస్తూ! (రావణుడు పులస్త్యబ్రహ్మ కుమారుడైనా, శివభక్తి కలవాడైనా అధర్మాన్ని ఆశ్రయించాడు. అందువల్లే బ్రతుకంతా అశాంతితో గడిపాడు.దానివలననే నాశనమైనాడు. ‘చిత్తవికారం కలిగిన భక్తీ, తనపూర్వీకుల ధర్మాన్ని అనుసరించని జీవితమూ వ్యర్థమే’ నని రావణుడి జీవితం లోకానికి చాటింది. మరి రామ రావణులలో నిస్సందేహంగా రాముడే శ్రేష్ఠుడు. కాబట్టి శ్రీరాముని మెచ్చడమే తగినది. అని అన్నమయ్య ఉద్దేశం) రాముడు, మారుడు ఇద్దరూ ధనుర్థారులే !ఎవరినెక్కువ మెచ్చుకోవాలి అనుకుంటూ కీర్తన రెండవ చరణం లో అన్నమయ్య …. “రామా! నీవు సీతకోసమై శివునివిల్లెత్తగానే మన్మథుడు ఆ సీతమ్మ పక్షాన చేరి నీమీదకు తన చెరకువిల్లు నెత్తాడు. నీవు ఎక్కుపెట్టిన విల్లు విరిగి పోయింది. ఆ మన్మథుడెక్కు పెట్టిన విల్లు మీ పెళ్ళి చేసింది. మరి ఇక్కడ ఎవరిని మెచ్చుకోవాలి ?”అంటూ చమత్కరించాడు! మరి లక్ష్మీ నారాయణులలో నయితే ఎవరెక్కువనుకోడం బాగుంటుందీ అనుకుంటూ మూడవ చరణంలో … “స్వామీ ! ఇక్కడ నీవు వేంకటాచలమెక్కి కూర్చుంటే నీ వక్షస్థలం మీదకెక్కింది ఆతల్లి లక్ష్మీదేవి! మీ ఇద్దరిలో ఎవరు గొప్పనడం న్యాయం చెప్పు. ఆపై ఆలోచిస్తే నీవు దేవుడివై ఇన్ని రూపాలు ధరిస్తూ అటూ ఇటూ తిరిగుతున్నావు గానీ ఆమె అయితే హాయిగా నీలోనే ఉన్నది. మరి మీ ఇద్దరిలో ఎవరెక్కువ ?”అంటాడు! ఇదొక చమత్కారం! స్వామి వారితోనే మేల మాడగల చనవు ఇంకెవరికుంటుంది?! భక్తుడికి గాక!!

అద్భుతమైన ఈ కీర్తనను గురించి నాకు తోచినది మీతో పంచుకోవడం ఆ ఏడుకొండలస్వామి ఇచ్చిన అదృష్టం. కొన్ని పదాలకు అర్థాలు తగవు- న్యాయము రవ్వ- గోల ఓవల- ఆవల లేదా ఆతరవాత ఈపె- ఈమె( సీత) ఆకె- ఆమె నెఱి- పరాక్రమము

మ॥ రాముడైజనియించె విష్ణువు రావణాసురుఁద్రుంపగన్

భూమి నాథుల మార్గదర్శిగ పోహణింపగ లోకముల్

స్వామి బొందెను బాధ లెన్నియొ సత్ప్రవర్తన నేర్పగన్ రామరాజ్యపదంబునేటికి రమ్యమైవిలసిల్లదే!

పోహణించు= ప్రశంసించు

—————— డా. ఉమాదేవి జంధ్యాల

Like

Comment

Share